«روان‌شناسی سلبریتی» انتشار یافت | کتابی درباب شهرت و رسانه

به گزارش شهرآرانیوز، ما مردم این عصر، صبح تا شب، خواه‌ناخواه، از سلبریتی‌ها می‌شنویم و پیگیر امور ایشان هستیم، از سفری که می‌روند تا لباسی که می‌پوشند. اما، راستی، سلبریتی کیست؟ چطور یک نفر سلبریتی می‌شود؟ حیوانات یا اشیائی که یکباره به شهرت جهانی می‌رسند هم سلبریتی به‌حساب می‌آیند؟ چرا ما پیِ سلبریتی‌ها می‌افتیم و می‌خواهیم از ریز و درشت زندگی‌شان سر دربیاوریم؟ کسی سلبریتی می‌شود و بعد مردم سراغ او می‌روند یا مردم که دنبال کسی می‌روند او سلبریتی می‌شود؟ آیا علی دایی سلبریتی است؟ آن خانم‌معلم قائمشهری چه؟ هردو؟ این یعنی این‌دو از این نظر هیچ فرقی با هم ندارند؟ می‌شود گفت یکی «سلبریتی‌تر» است؟ اگر پاسخ مثبت است، بنا به چه معیاری؟ تعداد دنبال‌کنندگانش؟ میزان اخباری که دربارهٔ او منتشر می‌کنند؟ اهمیت نقشی که دارد یا کاری که می‌کند؟

این‌ها پرسش‌هایی مهم‌اند که بسیاری اوقات خودِ همین سلبریتی‌های پرشمار با انبوه اخبارشان ما را از اندیشیدن به پاسخ آن‌ها بازمی‌دارند. جواب‌گفتن به این سؤالات مهم است؟ بله، به چندین دلیل، یکی اینکه ما بخشی از ارزشمندترین سرمایهٔ معنوی خودمان را، عمرمان را، صرف سلبریتی‌ها می‌کنیم، یکی اینکه بخشی از سرمایهٔ مادی خودمان را هم پای این کار می‌گذاریم. دنبال‌کردن سلبریتی‌ها و ــ فراتر از آن ــ گاه کوشش برای اینکه خودمان هم یکی از آن‌ها باشیم کار پرمخاطره‌ای است که بدون توجه کافی ممکن است جان و مال ما را به تباهی بکشاند. بنابراین، معقول است که بخشی از همان وقتی را که به سلبریتی‌ها اختصاص می‌دهیم برای مطالعه دربارهٔ این پدیده و متفرعات آن بگذاریم. می‌توانید با کتاب روان‌شناسی سلبریتی شروع کنید که ترجمهٔ فارسی دیگری از آن تازه از تنور درآمده و داغ داغ است.

این کتاب را خانم گیل استیور (Gayle Stever)، دانشیار گروه روان‌شناسی «کالج امپایر استیت SUNY»، تحت عنوان The Psychology of Celebrity پدید آورده و «انتشارات راتلج»، در سال ۲۰۱۸، ذیل مجموعه‌ای به نام «روان‌شناسی همه‌چیز» چاپ و منتشر کرده است. روان‌شناسی سلبریتی، در شش بخش، شامل «درآمد» و پنج فصل است که به‌ترتیب «نظریه‌های علوم اجتماعی» و «سلبریتی در برابر شهرت» و «چالش‌های زندگی در مقام سلبریتی» و «سلبریتی‌ها و هواداران» و «قرن بیست‌ویکم/ شبکه‌های اجتماعی» عنوان گرفته‌اند. نویسنده که ۳۰ سالی از عمر خود را صرف بررسی رابطهٔ بین سلبریتی‌ها و هواداران آن‌ها کرده است، در این کتاب، با اتکا به تجربیات خود و نیز پژوهش‌هایی که دربارهٔ سلبریتی‌های برجسته، کسانی در حدواندازهٔ مایکل جکسون و کیم کارداشیان، صورت گرفته است، برخی از پرسش‌های یادشده را پاسخ گفته است.

در ترجمهٔ اخیر این کتاب، می‌خوانیم:

سلبریتی در فضای رسانه‌ای زندگی می‌کند. بدون گفت‌وگو از سلبریتی‌ها (به‌قول بعضی‌ها، «شایعات» دربارهٔ آن‌ها)، شهرت یا سلبریتی وجود ندارد، و بدون رسانه‌ای برای گفت‌وگو و پخش شایعه واقعاً سلبریتی‌ای در کار نیست. سلبریتی امری اجتماعی است؛ در خلأ وجود ندارد. [...] دربارهٔ سلبریتی، بخصوص در همین ۲۰ سال اخیر (یعنی از ۱۹۹۸ تا الآن که ۲۰۱۸ است)، مطالب فراوانی نوشته‌اند، اما هنوز رسیدن به تعریف موجزی از آن دشوار است. مفهوم سلبریتی صرفاً معروفیت یا «شهرت» نیست، بلکه چرایی معروفیت شخص است. [...] در اغلب نوشته‌های مربوط به سلبریتی، این کلمه در حکم اسم به‌کار می‌رود: کسی سلبریتی است. اما، اگر سلبریتی را خصوصیت فرد، یعنی صفت او، در نظر بگیریم و نه اسمش، چه اتفاقی می‌افتد؟ در آن صورت، می‌توانیم همان‌طور دربارهٔ سلبریتی صحبت کنیم که دربارهٔ دیگر خصوصیات افراد بحث می‌شود. نخ تسبیحی در شخصیت‌پژوهی وجود دارد که می‌کوشد بین حالت و خصلت تمایز قائل شود. مثلاً، کلمهٔ «برون‌گرایی» در «فلانی برون‌گراست» خصلت فرد است؟ یا، مثلاً، در «امروز فلانی برون‌گراست» حالت است؟ با استفاده از کلمهٔ «سلبریتی» به این ترتیب، می‌توانیم سلبریتیِ کسی را حالتی بالقوه گذرا بدانیم. به‌جای اینکه بگوییم کسی سلبریتی است، فرد می‌تواند در حالت سلبریتی باشد یا بالقوه از خصلت سلبریتی برخوردار باشد. برد پیت سلبریتی است و محتملاً این خصلتِ ثابت اوست، چون مدتی خیلی طولانی معروف بوده، اما برخی از افراد در حالت سلبریتی هستند که ممکن است امروز باشد و فردا نباشد، هرچند سلبریتی گذرا اغلب فقط در سطوح پایین‌تر سلسلهٔ سلبریتی‌ها وجود دارد، مثل رویدادی تکین که با نجات کسی یا دیگر کار قهرمانانهٔ تکین اتفاق می‌افتد.

روان‌شناسی سلبریتی را ــ که پیش از این هم دیگرانی با عنوان روان‌شناسی افراد مشهور («انتشارات آوای نور») و روان‌شناسی شهرت («انتشارات سورهٔ مهر») به فارسی برگردانده بودند ــ این بار «نشر نو» با ترجمهٔ تهمینه زاردشت در ۱۴۹ صفحه و به قیمت ۱۰۰هزار تومان چاپ و منتشر کرده است.

در ادامه حتما بخوانید معرفی کتاب | پیش‌گو